De lever is van groot belang voor de ontgifting en de hormoonproductie. En dat betekent dat de lever een van de eerste dingen is waar je naar moet kijken als er symptomen van een hormonale disbalans de kop opsteken. Dus, in deze blog gaan we kijken naar de gezondheid van de lever en hormoonbalans, en duiken we specifiek in:
- Hoe de lever de hormoonhuishouding beïnvloedt.
- Het verrassende verband tussen niet-alcoholische leververvetting (NAFLD) en hormonale aandoeningen.
- Wat je kunt doen om je lever te ontgiften en te ondersteunen.
De leverfunctie en hormonale disbalans
De lever maakt deel uit van het spijsverteringsstelsel en heeft 500 verschillende “taken” die (tot nu toe) zijn geïdentificeerd. Hoewel de lever vooral bekend staat om het filteren van bloed, doet hij veel meer dan dat. Bijvoorbeeld, de lever:
- Zet het schildklierhormoon T4 (dat inactief is) om in zijn actieve vorm, T3.
- Maakt cholesterol, dat het hoofdbestanddeel is van geslachtshormonen en bijnierhormonen.
- Zet glucose om in glycogeen. Dit glycogeen wordt opgeslagen en kan door het lichaam naar behoefte worden gebruikt.
- Slaat vitaminen en mineralen op die het lichaam naar behoefte kan gebruiken.
- Breekt alcohol af.
- Produceert gal, een stof die essentieel is voor het afbreken van vetten.
- Breekt schadelijke stoffen (geneesmiddelen, hormonen, veel voorkomende toxines) af tot bruikbare of minder schadelijke vormen. De bijproducten van dit afbraakproces worden vervolgens in de gal geduwd (en vervolgens via de stoelgang uitgescheiden) of in het bloed (dat vervolgens door de nieren wordt gefilterd en via de urine wordt uitgescheiden).
Dat laatste stukje – het afbreken van schadelijke verbindingen – is wat we in het algemeen ontgifting noemen.
Dit proces is van groot belang voor de hormoonhuishouding, omdat veel van de chemische stoffen waaraan wij worden blootgesteld op oestrogeen zijn gebaseerd (xeno-oestrogenen).
Als de werking verstoord is en deze chemicaliën niet zo snel kunnen worden afgebroken als ze het lichaam binnenkomen, kan dit bijdragen tot:
- Een opeenhoping van gifstoffen in het lichaam.
- Oestrogeendominantie als gevolg van te veel xeno-oestrogenen in het lichaam.
- Ontstekingen, waardoor meer cortisol wordt aangemaakt. Dit alles heeft een domino-effect op andere hormonen zoals insuline, progesteron en testosteron (om er maar een paar te noemen).
Bovendien betekent een trage of overbelaste lever ook dat het afbraakproces van onze natuurlijk geproduceerde hormonen in het gedrang komt.
Leververvetting en hormonale disbalans (oestrogeen, progesteron)
Niet-alcoholische leververvetting (NAFLD) is de meest voorkomende oorzaak van leverziekte in het Westen bij mensen die weinig tot geen alcohol drinken. En volgens verschillende studies komt het vaker voor wanneer er ook sprake is van een hormonale disbalans.
Bijvoorbeeld:
- Er is een verhoogd voorkomen van NAFLD bij vrouwen met PCOS. Bovendien lijken overgewicht, insulineresistentie en een teveel aan androgenen – die bij veel, maar niet alle PCOS-patiënten aanwezig zijn – de dingen te zijn die bijdragen tot de ontwikkeling van NAFLD bij deze patiënten.
- Postmenopauzale vrouwen hebben de neiging een hogere incidentie van NAFLD te hebben, vergeleken met premenopauzale vrouwen. Dit kan gedeeltelijk te wijten zijn aan de verminderde oestrogeengehaltes na de menopauze. Het blijkt namelijk dat oestrogeen een regulerend effect heeft op paden en processen die verband houden met de lever. En dat betekent dat als oestrogeen te laag is, de leverfunctie negatief kan worden beïnvloed.
- Ook het gebruik van synthetische hormonen kan de gezondheid van de lever beïnvloeden. Zo kan een oestrogeentherapie de NAFLD bij postmenopauzale vrouwen verbeteren, terwijl progesteron een ontstekingsbevorderend effect kan hebben.
- NAFLD komt ook voor bij mensen met hypothyreoïdie, verhoogd cortisol en een tekort aan groeihormoon.
Zoals je leest, wordt er over hormonen en NAFLD veel gesproken met “misschien”, “verband tussen” en “neigt naar”. Maar er is geen duidelijke overeenstemming over de vraag of hormonale onevenwichtigheid leververvetting veroorzaakt.
Maar één ding is duidelijk: alles staat met elkaar in verband. We moeten de hormoonhuishouding dus holistisch benaderen, in plaats van alleen de symptomen aan te pakken.
Hoe doe je een lever detox voor de hormoonbalans?
Als we aan een leverontgifting denken, denken we vaak aan het innemen van kruiden als paardenbloem of mariadistel.
Hoewel deze kruiden geweldig zijn, willen we er ook voor zorgen dat we keuzes maken op het gebied van voeding en levensstijl die de belasting van de lever verminderen.
Met de 6 onderstaande stappen kom je een heel eind in de richting van een natuurlijke ondersteuning van je lever, met langdurige resultaten.
1. Eet voeding dat rijk is aan voedingsstoffen
Omdat voeding een veelvoorkomende bron van gifstoffen is, is het de beste plek om te beginnen als je de leverfunctie wilt verbeteren. Het doel hier is heel eenvoudig: consumeer meer nutriënt rijke, hele, onbewerkte voedingsmiddelen, met name
fruit, groenten, (glutenvrije) granen, noten & zaden.
Dit klinkt heel simpel, maar door deze verandering krijgt je lever de kans om even op adem te komen.
Als het rustiger wordt voor je lever, zul jij je ook beter gaan voelen.
2. Voeg meer bittere voeding toe aan je voedingspatroon
Een kruidentraditie die al jaren bestaat is de consumptie van bitter voedsel voor een gezonde lever (en spijsvertering in het algemeen). Bittere bestanddelen zijn geweldig voor het stimuleren van de productie en doorstroming van gal!
En het goede nieuws is dat er een breed scala aan voedingsmiddelen is dat bittere bestanddelen bevat. Sommige zijn extreem bitter, terwijl andere heel mild zijn en zoet smaken (maar ze bevatten nog steeds de bittere bestanddelen waar het lichaam op reageert). Hier volgen enkele bittere voedingsmiddelen en kruiden die je aan je voedingspatroon kunt toevoegen.
Bittere voedingsmiddelen: artisjokken, sopropo, cacaopoeder, citrusvruchten, veenbessen, kruisbloemige groenten: broccoli, spruitjes, bloemkool, boerenkool, rucola, kool etc, pure chocolade (70% of meer), aubergine, andijvie & sesamzaad.
Bittere kruiden: kamille, kruidnagel, paardenbloem, venkel, gentiaan, groene thee, guldenroede, zoethout, pepermunt & alsem.
3. Minimaliseer de blootstelling aan xeno-oestrogenen
Naast een gebrek aan voedingsstoffen zijn xeno-oestrogenen een van de belangrijkste dingen die de leverfunctie kunnen verstoren.
Dit zijn lichaamsvreemde oestrogenen die het natuurlijke oestrogeen nabootsen en als gevolg daarvan de normale oestrogeenfunctie verstoren.
Enkele veel voorkomende bronnen van xeno-oestrogenen zijn:
- Pesticiden
- Cosmetica en persoonlijke verzorgingsproducten die ingrediënten zoals parabenen of ftalaten bevatten
- Commercieel gekweekt vlees en zuivelproducten
- Voedingsadditieven
- Kraanwater
- Producten voor persoonlijke hygiëne, zoals tampons (die het bijproduct dioxine afgeven)
- Levensmiddelen additieven zoals MSG (mononatriumglutamaat oftewel E621)
- Verwerkte voedingsmiddelen die veel ongefermenteerde, op soja gebaseerde additieven gebruiken
De beste manier om blootstelling aan xeno-oestrogenen te minimaliseren?
Volg deze 7 basis richtlijnen:
- Eet meer biologische, non-GMO producten.
- Verminder het aantal giftige cosmetica en persoonlijke verzorgingsproducten die je gebruikt. Waar mogelijk, koop van meer natuurlijk gerichte merken of maak je eigen DIY producten.
- Eet voornamelijk wild en vis. Als je dierlijke producten koopt, kies dan voor biologische, hormoon- en antibioticavrije soorten.
- Kies volledige, zelfgemaakte voeding boven verpakte/verwerkte voeding.
- Gebruik een waterfilter. De waterkwaliteit varieert sterk van provincie tot provincie, en van staat tot staat.
- Koop tampons en maandverband van biologisch katoen, of gebruik een cup
- Eet meer gefermenteerde sojaproducten (tempeh, miso, gefermenteerde sojasaus) en minder ongefermenteerde sojaproducten (zoals sojamelk en tofu). Gefermenteerde soja lijkt een minder oestrogene werking te hebben.
4. Vermijd alcohol
In kleine hoeveelheden kunnen alcoholische dranken – zoals rode wijn – een aantal gezondheidsvoordelen bieden.
Maar langdurige, overmatige consumptie van alcoholische dranken verhoogt uiteindelijk het oestrogeenniveau.
Dit komt omdat de lever zijn voorraden antioxidanten, mineralen en andere voedingsstoffen moet aanspreken om alcohol af te breken. Hoe meer alcohol we consumeren, hoe meer die levervoorraden worden opgebruikt.
Op de lange duur krijgt de lever een tekort aan voedingsstoffen (en de rest van het lichaam ook).
Alcohol verstoort ook de bloedsuikerspiegel en dat kan de symptomen van een verstoorde hormoonhuishouding verergeren.
Dat komt omdat veel vrouwen met hormoonverstorende symptomen zoals PCOS vaak insulineresistentie hebben.
Het is dus het beste om alcohol zo veel mogelijk te vermijden als je een evenwichtige hormoonbalans wilt bereiken.
5. Zoek manieren om stress te minimaliseren (en te beheersen)
Stress is onvermijdelijk, maar we kunnen wel zelf bepalen hoe we erop reageren.
Misschien vraag je je nu af: “Wat heeft stress te maken met mijn lever?”
Het eenvoudige antwoord is dat wanneer je gestrest bent, de bloedtoevoer naar de lever vermindert. Met minder bloedtoevoer is de lever niet in staat om al zijn functies optimaal uit te voeren. Dit heeft verschillende negatieve gevolgen voor onze hormonen.
Wanneer het lichaam met stress wordt geconfronteerd, komen bovendien grotere hoeveelheden van het stresshormoon cortisol vrij.
En nu wordt het interessant!
Cortisol en progesteron worden uit hetzelfde hoofdhormoon (pregnenolon) gemaakt. Dit betekent dat wanneer het lichaam meer cortisol moet aanmaken, het minder progesteron zal aanmaken. Dit is allemaal goed en wel als we het hebben over kortstondige stress.
Maar wanneer we te maken hebben met langdurige stress, betekent dit dat we de progesteronproductie permanent opofferen. Uiteindelijk leidt dit tot een oestrogeendominantie! Het is dus belangrijk om keuzes te maken in onze levensstijl die de impact van stress in ons leven verminderen.
Dit betekent dat je activiteiten moet doen die je leuk vindt (zoals wandelen, dansen, tuinieren, tekenen, schrijven, etc.). Dit betekent ook dat je je moet omringen met mensen die het beste in je naar boven brengen en dat je prioriteit moet geven aan evenwicht in alle aspecten van je leven!
NOTE: volgens de traditionele Chinese geneeskunde wordt woede opgeslagen in de lever. Dus, een deel van het ontgiften van de lever bestaat uit het verwerken van woede en de stress in je leven 🙂 .
6. Ga langzaam en gestaag te werk bij het detoxen
Een lever detox hoeft niet extreem te zijn. Dat betekent dat je jezelf niet hoeft te beperken in calorieën, alleen sapjes hoeft te drinken of koolhydraten (andere voedselgroepen) hoeft te schrappen.
Vergeet niet dat je lichaam alle voedingsstoffen nodig heeft. Geef jezelf dus de tijd – minstens één maand , het liefst 3 😉 – om de nodige veranderingen in je voeding aan te brengen en om te evalueren hoe je lichaam reageert.
Terwijl je de detox doet, kun je de onderstaande supplementen gebruiken om de lever verder te voeden en te ondersteunen:
- De Lever Detox bundel van Vitakruid
- Of als je het iets kleiner wilt aanpakken start je met de Mariadistel Complex tinctuur van Vitakruid
Omdat ik samenwerk met Vitakruid kun je ten alle tijden SOUPEL10 gebruiken voor 10% korting bij Vitakruid.
Als je de tips die we in deze blog hebben behandeld toepast, moet je extra op de veranderingen letten die in je lichaam beginnen op te treden, of ze nu groot of klein zijn dat maakt niet uit. Hou het wellicht bij in een journal, zodat je er ook op terug kunt kijken en dus kunt reflecteren.